معاون میراث‌فرهنگی خراسان شمالی گفت: فصل پنجم کاوش‌های باستان‌شناسی هیئت مشترک ایران و فرانسه به سرپرستی میثم لباف خانیکی و روکو رانته در محوطۀ ویرانشهر واقع در ۱۰ کیلومتری شمال شهر فاروج استان خراسان شمالی از سر گرفته شد.
به‌گزارش روابط‌عمومی میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان شمالی، محمدرضا قهرمانیان ۱۰ تیر ۱۴۰۲ با اعلام این خبر تأکید کرد: بررسی و کاوش باستان‌شناسی این محوطه که از سال ۱۳۹۸ آغاز شده، نشان داده که ویرانشهر در دوران اشکانی و ساسانی مسکون و در ناحیۀ درۀ اترک دارای مرکزیت سیاسی و اقتصادی بوده است.
معاون میراث‌فرهنگی خراسان شمالی ادامه داد: بر اساس بررسی بقایای معماری و شواهد سطحی، برج‌هایی به فواصل متوالی در طول دیوار تعبیه شده بود و سازه‌های معماری خرد و کلان در داخل محوطه برپا بوده‌اند که امروزه به‌صورت تپه‌ماهورهای نامنظم در پهنۀ محوطه قابل مشاهده‌اند.
قهرمانیان افزود: این سکونتگاه به وسعت ۱۴ هکتار با دیواری دفاعی محصور می‌شده و در گوشۀ شمالی آن بخش محصور دیگری قرار داشته که احتمالاً به‌عنوان ارگ، مقر حاکمان این سکونتگاه را تشکیل می‌داده است.
او با بیان اینکه در نتیجۀ کاوش فصل جاری ساختار دروازه، شامل معبر ورودی و برج‌های مکعب‌مستطیل شکل جانبی مورد شناسایی قرار گرفت گفت: کاوش باستان‌شناسی در تپۀ جنوبی نیز نشان داد که در این بخش از محوطه بنایی یادمانی با کاربری مذهبی یا حکومتی برپا بوده و ساختار آن از دیوارهایی خشتی به پهنای سه متر بهره می‌برده است.
معاون میراث‌فرهنگی خراسان شمالی با اشاره به اینکه گمانه‌زنی در بخش میانی محوطۀ ویرانشهر از وجود بقایای معماری در این ناحیه از محوطه پرده برداشت، افزود: نتایج مقدماتی کاوش فصل چهارم محوطۀ ویرانشهر حاکی از آن است که این سکونتگاه به فراخور اهمیت سیاسی و دفاعی درۀ اترک در دورۀ اشکانی و ساسانی یکی از مهم‌ترین مراکز جمعیتی ناحیۀ شمال شرق ایران محسوب می‌شده و شاهد رویدادهای تاریخی تعیین‌کننده‌ای در این منطقه بوده است.
قهرمانیان در پایان افزود: ادامۀ کاوش‌ها در این محوطۀ تاریخی، اطلاعات ارزنده‌ای در باب تاریخ معماری ایران و نیز سنت‌های سفالی خراسان در دوران تاریخی را در اختیار پژوهشگران قرار خواهد داد.