فصل نهم کاوش شهر تاریخی بلقیس اسفراین در خراسان شمالی با هدف شناخت ساختار شهر و تکمیل کاوش‌های فصول پیشین، در مجموعه پایگاه شهر بلقیس در دو بخش داخل ارگ و شارستان آغاز شد.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، مدیر پایگاه شهر بلقیس با اعلام این خبر گفت: هدف از کاوش در داخل ارگ شناخت و آگاهی از ساختار معماری داخلی ارگ و فضا‌های موجود در آن، ایجاد فضای سایت موزه برای بازدید کنندگان و همچنین فراهم کردن بستری برای حفاظت و مرمت اضطراری و تکمیلی در داخل ارگ است.
علیرضا نجفی افزود: کاوش در محدوده شارستان با تأکید بر تپه منار و باهدف مشخص کردن کاربری وتکمیل ساختار احتمالی مسجد- مدرسه که بخش‌هایی از آن در فصول گذشته با کاوش‌های باستان شناختی نمایان شده بود انجام می‌شود.
وی وسعت این شهر را بالغ بر ۲۰۰ هکتار و متشکل از سه بخش ارگ، شارستان و ربض اعلام کرد و گفت: براساس اسناد تاریخی این شهر در قبل از اسلام، آباد و شکوفا بوده و در سال ۳۱ هجری توسط مسلمانان فتح شده است.
*قدیمی‌ترین استقرار در بلقیس
نجفی با استناد به یافته‌های باستان شناختی و اشارات متون تاریخی گفت: قدیمی‌ترین استقرار در این شهر تاریخی که تاکنون شناسایی شده مربوط به اواخر دوره ساسانی – صدر اسلام است و زندگی در آن تا پایان دوره صفوی به طور مداوم جریان داشته است.
این باستان شناس افزود: این شهردر اواخر دوران طهماسب دوم و ابتدای حکومت نادر یعنی در سال ۱۱۳۱ هـ . ق. توسط افاغنه به طور کامل ویران و تخریب شده، به نحوی که جایگاه پیشین خود را از دست داده است و از این زمان کم کم نام افسانه‌ای بلقیس بر روی خرابه‌های شهر قدیمی اسفراین گذاشته شد.
وی گفت: نخستین فعالیت‌های باستان شناسی به صورت علمی در این مجموعه از سال ۱۳۸۶ آغاز و هر ساله به صورت مستمر ادامه داشته است.
*آثار کشف شده در داخل ارگ
نجفی گفت: در فصل هشتم کاوش‌های باستان شناختی که در دو بخش ارگ و شارستان صورت گرفت، در داخل ارگ بقایایی از یک ساختار آجری با ملات و اندود ساروج کشف شد که شاید بقایای یک حمام قرون ۸-۷ هجری قمری باشد که پس از تخریب برای ذخیره آب به صورت حوض تغییر کاربری یافته است.
وی از دیگر ساختار‌های کشف شده از این کاوش‌ها در داخل ارگ به سیستم انتقال آب، خانه‌های مسکونی با ساختار پی سنگی، دیوار‌های خشتی و حیاط سنگ فرش اشاره کرد.