انجام کاوش اضطراری در محوطه تاریخی کلاته یاور بجنورد

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان شمالی از کاوش اضطراری در محوطه کلاته یاور با مجوز پژوهشگاه میراث‌فرهنگی به سرپرستی علی‌اکبر وحدتی خبر داد.

به گزارش روابط‌عمومی اداره کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان شمالی، علی مستوفیان در این باره گفت: کاوش اضطراری در محوطه کلاته یاور با مجوز پژوهشگاه میراث‌فرهنگی به سرپرستی علی‌اکبر وحدتی در حال انجام است و تا کنون چهار ترانشه در محدوده پروژه عمرانی باز شده و آثاری از چهار تدفین عصر مفرغ در این محدوده شناسایی شده است.

مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان شمالی بیان کرد: تدفین‌های کشف شده در لایه‌های رسوبی متشکل از شن و ماسه رودخانه‌ای از نوع گورهای چاله‌ای ساده هستند که به‌صورت پراکنده در اطراف منطقه مرکزی محوطه ایجاد شده‌اند. یکی از این تدفین‌ها فاقد گورنهاده بود و در باقی گورها هدایای تدفینی شامل ظروف سفالی، سنجاق‌های مفرغی و مهره‌های سنگی یا استخوانی پیدا شده که اغلب آنها مشخصه‌ی تمدن خراسان بزرگ هستند. گورهای عصر مفرغ از نوع تمدن خراسان بزرگ پیش‌ازاین علاوه بر کلاته یاور در چند محوطه باستانی دیگر در شمال خراسان و کشورهای همسایه شرقی ایران پیدا شده که نشان‌دهنده روابط فرهنگی و پیوستگی‌های سیاسی و اجتماعی مناطق وسیعی از ایران شرقی است.

مستوفیان با بیان اینکه برنامه میدانی کاوش اضطراری در کلاته یاور تا پاک‌سازی تمام قطعات اراضی حاوی آثار باستانی ادامه خواهد داشت‌، بیان کرد: محوطه باستانی کلاته یاور در سال ۱۴۰۰ به‌صورت تصادفی حین انجام ساخت‌وسازهای مسکونی توسط اهالی روستای کلاته یاور در حومه شهر بجنورد کشف شد. در سال ۱۴۰۲, پژوهش‌های باستان‌شناسی در قالب بررسی‌های آرکئوژئوفیزیک به روش مغناطیس‌سنجی به سرپرستی کورش محمدخانی در کلاته یاور انجام شد که به شناسایی بی‌هنجاری‌های پراکنده در بخش‌های مختلف محوطه باستانی منجر شد. به دنبال این بررسی، کاوش و گمانه‌زنی در کلاته یاور به سرپرستی مشترک کورش محمدخانی و علی‌اکبر وحدتی وجود تدفین‌های انسانی و بقایای معماری عصر مفرغ در کلاته یاور را ثابت کرد.

او گفت: اراضی محوطه کلاته یاور به دلیل هم‌جواری با روستا، در سنوات گذشته به روستای کلاته یاور الحاق و برای تأمین مسکن روستایی از سوی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی تفکیک شده است. پس از انجام مطالعات باستان‌شناسی، بخشی از اراضی تفکیک شده که در محدوده عرصه اثر واقع شده بود، از طرح تأمین مسکن روستایی خارج شد. در حال حاضر، به دلیل اجرای پروژه ساخت ۱۱۹ واحد مسکونی در مجاورت محوطه باستانی کلاته یاور، بخشی از آثار این محوطه باستانی به مخاطره افتاده به‌نحوی‌که در دو قطعه از اراضی، بقایای تدفین‌های انسانی عصر مفرغ مشاهده شد که پروژه عمرانی در این بخش متوقف و کاوش اضطراری برای مستندسازی و نجات‌بخشی آثار در این قطعات در دستور کار قرار گرفت.